Öyle görünüyor ki yılların birikimi olan “vites kolunu iterek vites atabildiğin debriyajsız vitese Tiptronik denir” mantığı yerleşmiş epeyce, herkesin kafası karıştı. Ben de bu başlığı referans niyetine açmaya karar verdim. Ayrıca “triptronik”i kim uydurduysa teessüf ediyorum, bir sürü insan triptronik diyor bunlara.
Bu başlıkta kısaca bilgi verip markalara göre otomatik ve robotize manuel vitesleri sıralamaya bir başlangıç yapıyorum. Herkes kendi bildiğini eklerse güzel bir veritabanı olur.
Öncelikle şunu belirtelim: “Tiptronic” bir vites türü değildir. Tiptronic, elle vites seçmeye izin veren otomatik viteslere Porsche ve VW grubunun verdiği isimdir. Tiptronic ismini kullanmak için Porsche’den lisanslamak gerekir. Bunun dışında tiptronic, tork konvertörlü ve elle vites seçimine izin veren şanzumanlardan sadece bir tanesidir. “Tiptronic BMW” diye bir şey yoktur. “Tiptronic Mercedes” diye bir şey de yoktur. Bu tip vites kutularına BMW “Steptronic”, Mercedes “TouchShift”, Toyota “MMT” ismini verebilir. Steptronic, TouchShift, MMT, Tiptronic; hepsi aynı prensibin farklı isimleridir. Bunlara “manumatic” de denir.
Manumatic vitesler bildiğimiz tork konvertörlü otomatik viteslerdir. Mekanik çalışma prensibi açısından 20 yıl önceki bir tork konvertörlü otomatik araçtan hiçbir farkları yoktur (teknolojik gelişmeler dışında). Tek farkları, araba normalde vitesleri kendisi seçerken, isterseniz vitesleri sizin seçmeniz için de bir mod bulundurmalarıdır.
Robotize manueller ise klasik otomatik viteslerle, debriyajı olmaması dışında hiçbir benzerliği olmayan vites kutularıdır. Bunlarda normal bir “düz vites kutusu” bulunur. Bir vites robotu debriyaj ve vites değişimi işlerini halleder. Tork konvertörü bulundurmazlar. Karışıklığın sebebi de vites seçme yöntemindedir; hem “manumatic”lerde, hem de bunlarda, debriyaj pedalı olmadan vites seçebilirsiniz. Fark, mekanik aksamdadır. Kısaca; manumatic’ler manuel vites seçmeye izin veren otomatik şanzımanlarken, robotize manuel’ler otomatik olarak vites değiştirebilen manuel şanzımanlardır.
