Kuş Serisi fikri mülkiyet hakları TOFAŞ’a ait olan ilk binek otomobil serisidir. 1981 yılında üretime başlanan seri, 2010 yılında Etiyopya’daki Holland Car firmasının “DOCC” adlı modelin üretimiyle son bulmuştur. Üretilen modeller FIAT 124 ve ardılları olan 131 ve Regata’dan türetilmiş, motor ve aktarma organlarını İtalyan FIAT ve Lancia’dan almıştır. Önden motor, arka tekerlekten itişli, sedan ve station wagon gövde tiplerine sahiptir.
Şubat 1977’de, Murat 124 modelinden sonra üretime başlayan Murat 131, FIAT 131 Mirafiori’nin Türkiye pazarına uyarlanmış şekliydi. İlk seferde sadece 1.3 litre, çifte boğaz Solex karbüratörlü, “OHV” supap düzenine sahip sıralı 4 silindirli benzin motoru (70 BG) ve 4 ileri mekanik vitesle satışa sunuldu. 1978 yılında da station wagon modelinin üretimi başladı. 1981 yılında İtalyan kardeşinin parçalarıyla tasarımı güncellenen Murat 131 modeli, “Şahin”, “Doğan” ve “Kartal” isimlerini aldı. Şahin ekonomik aile sedanı, Doğan daha lüks donanımlara sahip sedan ve Kartal station wagon olarak piyasaya sürüldü. Bu kez 1.3 litre Weber karbüratörlü OHC (75 BG) veya 1.6 OHV (85 BG) motorlar ve 5 ileri mekanik vites kutusu kullanıldı. Şahin ve Kartal’da dörtlü yuvarlak farlar (Mirafiori), Doğan’da da büyük kare farlar bulunuyordu (Supermirafiori). 1984 yılında da 6 yıl önce üretimden kalkan Murat 124’ün gövde kabuğu modernize edilerek “Serçe” isimli daha ucuz ve daha az donanım içeren modeli piyasaya sürülmüş, bir bakıma Murat 124 6 yıllık aradan sonra bantlara geri dönmüştü. 1.3 litre 65 BG OHV motor 4 ileri vitesle donatılmıştı ve gövde Şahin’de olduğu gibi opak renklerle boyanıyordu.
Yenilenen Kuş Serisi (1988-2006,2009,2010)
1984 yılında Kartal’ın gövde kabuğu TOFAŞ tarafından yenilendi. Şahin’in station wagon gövdeli modeli olarak öne çıkan Kartal’da diğerlerinden farklı olarak beş bijonlu tekerlekler bulunuyordu. 1988 yılında TOFAŞ, İtalya’da üretimi sonlanan FIAT Regata’nın parçalarını (örn. farlar) satın alarak FIAT 131 şasisi üzerine yerleştirip uyarladı. FIAT 128’de kullanılan 1.4 litre 85 BG veya 1.6 litre 96 BG karbüratörlü benzin motoru ve 5 ileri mekanik vites kutusuyla geliyordu.
Dizel Şahin ve Kartal
Şahin ve Kartal modelleri, sınırlı üretim olarak 1.93 litrelik endirekt püskürtme sıralı 4 silindir Lancia dizel motoru ile geliyordu. Dizel motorlu Şahin ve Kartal, motorun ağır ve verimsiz oluşu, yüksek fiyatı nedeniyle fazla tercih edilmedi. Daha sonraki yıllarda benzinli modellere sahip kullanıcılar, araçlarını Audi 1.6 (CY) veya Isuzu 1.7 Circle-L (4EE2) turbodizel motorlarıyla donatmıştır. 1988 yılında bir dizel Şahin, benzinli Şahin ve Serçe’nin anahtar teslim fiyatlarının toplamıyla alınabiliyordu.
1990’lardan sonraki üretim ve “LPG”‘nin Pazara Girişi
1994 yılında bir kez daha makyajlanan Kuş Serisi’nin iç mekanında göğüs yenilenmiş, dışı da BMW E30’dan alınan yan aynalar, doğal renkli sinyal lambaları ve büyük “T” logosuna sahip ızgara ile dikkat çekiyordu. Doğan ve Kartal modelleri için gövde rengi tampon sis farları ve far yıkama sistemi de kullanılmaya başlamıştır. Aynı yıllarda Kartal için koltuksuz, sac pencereli 5 kapılı panelvan (Kartal Kargo) modeli piyasaya çıktıysa da fazla tercih edilmediImageShack® – Online Photo and Video Hosting . PTT gibi kamu kuruluşları tarafından kullanıldı ve 1999’da yerini FIAT Doblo’ya devretti. 1995 yılından itibaren, akaryakıt fiyatlarının artmasıyla, LPG yakıt sistemli modeller özellikle taksi şoförleri için üretilmiş, zamanla sivil kullanıma da açılmıştır. LPG yakıt sisteminın kullanımı Türkiye’de Kuş Serisi sayesinde yayılmıştır.
1995 yılında Serçe’nin üretimi durduruldu.
1997 yılında yapılan son bir makyajla bu kez 1.4 litre karbüratörlü (72 BG) veya 1.6 litre (80 BG) püskürtmeli benzinli motor, 5 ileri vites ve hidrolik direksiyon ile geliyordu. Aerodinamik yan aynalar, tamamen yenilenen iç döşeme ve güncellenen farlar da donanım özellikleri arasındaydı. Tipo Due (FIAT Tipo-Tempra-Alfa Romeo 145-Lancia Delta-Dedra) platformunda kullanılan 1.6 litre tek noktadan püskürtmeli motorda katalitik çevirici de bulunmaktaydı.
Zamanla Türkiye’de üretilen otomobillerin Avrupa egzoz emisyon standartlarına uygun olarak üretilmeye başlanması, 2003 yılında Kuş Serisi’nin Türkiye pazarından çekilmesine neden oldu. Kuş Serisi yerini FIAT Siena, Palio Weekend’e bıraktı. TOFAŞ’ta üretim 2006 yılına kadar Mısır ve Azerbaycan pazarı için devam etti. 2006 yılından sonra TOFAŞ, Şahin’in gövde parçalarını CKD olarak Mısır’da Nasr Otomobil Şirketi’ne sattı. Nasr tarafından üretilen Şahin’de 1.6 litre püskürtmeli motor bulunuyordu. 2006 yılında Hollanda temelli bir firma, Etiyopya’da bir otomobil montaj tesisi kurdu ve TOFAŞ’tan CKD kitleri satın alındı. Holland Car DOCC adını alan Şahin, Etiyopya’da üretilen ilk otomobil olup, sınırlı sayıda yapıldı ve üretim 2010 yılında durduruldu. Yerini Çin’den gelen aynı boyutlarda çağdaş sedan modelleri aldı.
Türkiye’de Kuş Serisi
Kuş Serisi, Türkiye pazarı için 1981-2004 yılları arasında üretildi. 1970’li yılların teknolojisine sahip olmasına rağmen, 1990’lı yıllarda özellikle yedek parçasının bolluğu, ülke yollarına uyumu, kolay modifiye edilebilmesi ve uygun fiyatı sayesinde Türkiye’de çok tutuldu. Yaklaşık 1.700.000 adetle Türkiye’nin en çok üretilen ve satılan binek otomobil unvanına sahiptir. Jandarma ve PTT gibi kamu kuruluşları tarafından da kullanılmış, özellikle taksi şoförleri tarafından tercih edilmiştir. Diğer TOFAŞ ürünleri gibi 1 yıl üretici ve 3 yıl paslanmazlık garantisine sahipti.
Özellikleri
Gövde Tipleri
FIAT 124 kaynaklı 4 kapılı sedan (Serçe)
FIAT 131 kaynaklı 4 kapılı sedan (Şahin, Doğan)
FIAT 131 kaynaklı 5 kapılı station wagon ve van (Kartal)
Motorlar
Benzinli
1.3 litre OHV 70 BG Solex karbüratörlü (1977-1981)
1.3 litre OHC 75 BG Weber karbüratörlü (1981-1988)
1.4 litre OHC 85 BG Weber karbüratörlü (1988-1997)
1.4 litre OHC 72 BG Weber karbüratörlü (1997-2006)
1.6 litre OHV 85 BG tipo karbüratörlü (1981-1988)
1.6 litre OHC 80 BG “Tipo Due” püskürtmeli (1997-2010)
Dizel
1.93 litre OHC 73 BG Lancia 149.A1 016 dizel (1988-1990)
Vites Kutusu
FIAT 4 ileri mekanik vites kutusu (1981-1985)
FIAT 5 ileri mekanik vites kutusu (1985-2010)
(Tüm vites kutuları senkromeçli)
Diğer Özellikleri
Uzunluk/Genişlik/
Dingil Açıklığı (mm): 2420
Boş Ağırlığı (kg): 980
Normal direksiyon
Radyo
Geniş farlar
Tel sistem debriyaj
4 ileri 1 geri vites sistemi
Ve hala yürümekte olan serçeler
Şahin, Doğan
Uzunluk/Genişlik/
Dingil Açıklığı (mm): 2490
Boş Ağırlığı (kg): 960
Fotoğraf; Tofaş’ı beğenmezsin ama düğününe Tofaş gelir..
